A mund të agjëroni nëse keni diabet?
Çdo vit, gjatë muajit të shenjtë të Ramazanit, rreth 50 milionë njerëz me diabet praktikojnë agjërimin e përditshëm. Këtu janë disa fakte dhe këshilla jetike për t’u siguruar që ta respektoni Muajin e Shenjtë në masë të plotë, pa ndikuar në shëndetin tuaj.
Çfarë ndodh me trupin tuaj kur agjëroni?
Agjërimi fillon të ndikojë në trup zakonisht tetë orë pas vaktit tuaj të fundit. Trupi juaj fillon të përdorë energjinë e grumbulluar përmes glukozës dhe yndyrës. Nëse jeni duke marrë ilaçe me insulinë për diabetin, atëherë përdoret edhe më shumë glukozë se normalja, duke ju vënë në rrezik të hipoglikemisë (niveli i ulët i sheqerit në gjak).
Nga ana tjetër, ju gjithashtu mund të përjetoni hiperglicemi (nivele të larta të sheqerit në gjak) kur trupi juaj përdor prodhimin e glukozës nga vetë mëlçia.
A është në rregull agjërimi nëse keni diabet?
Nëse jeni diabetik dhe planifikoni të agjëroni gjatë Ramazanit, është e rëndësishme që të vizitoni endokrinologun për të planifikuar muajin tuaj paraprakisht. Mjeku juaj do të rishikojë dozën dhe kohën tuaj të insulinës bazuar në orarin tuaj të agjërimit.
Menaxhimi i barnave tuaja gjatë agjërimit
Me ndryshimin e orareve të vakteve, duhet të ndryshojë edhe doza juaj e insulinës. Shpesh, mjekët këshillojnë marrjen e dozës përpara se të prishni agjërimin, veçanërisht kur hani vaktin kryesor në Iftar. Nëse do ta prishni agjërimin me hurma ose ujë dhe do të shkoni të faleni përpara se të hani vaktin kryesor, mund t’ju duhet të shtyni marrjen e dozës së insulinës deri atëherë.
Masat paraprake që duhet të merrni
• Asnjëherë mos dilni nga shtëpia pa mjekim, trajtim me glukozë dhe një lloj identifikimi të diabetit si byzylyk mjekësor.
• Merrni me vete disa hurma, sheqer, lëngje ose ndonjë gjë që mund të rrisë nivelin tuaj të glukozës në rast se keni hipoglicemi dhe keni nevojë të prishni agjërimin.
• Vazhdoni të testoni rregullisht glukozën në gjak – kjo nuk do ta prishë agjërimin tuaj.
• Mbani gjithmonë një shishe me ujë, në rast se ndiheni të dehidratuar. Është më e sigurt të përfundoni agjërimin sesa të kolapsoheni ose të ligështoheni për shkak të dehidrimit, një nga simptomat e hiperglicemisë.
• Mos e ndaloni insulinën tuaj, por ndryshoni dozën dhe orarin tuaj siç ju këshillon mjeku
Kur të hahet?
Përderisa syfyri dhe iftari janë vaktet kryesore gjatë Ramazanit, është mirë që të hani të paktën tre vakte në ditë, në vend të dy vakteve të rënda. Përpiquni ta hani ushqimin e syfyrit sa më vonë që të jetë e mundur dhe jo më herët. Kjo do të ndihmojë në parandalimin e hipoglikemisë dhe do t’ju japë energji për t’ju mbajtur gjatë gjithë ditës.
Cfarë të ha?
Gjatë Ramazanit ose ndryshe, të dish se çfarë ushqimi ju jep karbohidrate dhe shndërrohet në sheqer është mjeti më i rëndësishëm në menaxhimin e diabetit. Kjo ju ndihmon të balanconi dietën tuaj dhe të planifikoni vaktet tuaja me mençuri duke përdorur pesë grupet e mëposhtme të ushqimeve:
• Drithërat: Zgjidhni drithërat pasi ato përmbajnë fibra që ndihmojnë në rregullimin e niveleve të sheqerit me një ritëm të ngadaltë.
• Frutat: Rekomandohet që të shpërndahen 2-3 racione me fruta të plota (në vend të lëngut) gjatë gjithë ditës, 2-3 hurma mund të konsiderohen si një porcion.
• Perimet: Shumica e perimeve nuk shndërrohen në sheqer, përveç atyre me niseshte si patatet, panxhari, bizelet dhe misri. Hani këto në moderim dhe si alternativë ndaj ushqimeve të tjera me niseshte.
• Qumështi: Të gjitha produktet e qumështit përveç djathit mund të shpërbëhen në sheqer në trupin tuaj. Merrni vetëm 2-3 porcione dhe me moderim.
• Proteina: Proteina nuk bëhet sheqer, por burimet niseshteje të proteinave si bishtajoret, thjerrëzat dhe fasulet. Prandaj, nëse dëshironi të keni humus me bukë, do t’ju duhet të zvogëloni porcionet tuaja në gjysmën e secilës.
Është gjithashtu e rëndësishme të mbaheni të hidratuar, synoni për të paktën 2-3 litra ujë gjatë orëve jo të agjërimit.
Mundohuni të reduktoni sa vijon:
• Ushqime të yndyrshme dhe të kripura
• Lëngjet
• Kafeja, çaji dhe pijet e gazuara pasi janë diuretike dhe mund të shkaktojnë dehidrim
• Synoni të frenoni sasinë e ëmbëlsirave që hani dhe të merrni vetëm porcione të vogla 2-3 orë pas Iftarit dhe mundësisht jo çdo ditë.
A është në rregull të ushtrohesh?
Ushtrimi është një mënyrë tjetër e mirë për të mbajtur nën kontroll nivelet e glukozës. Gjatë Ramazanit, është më mirë të bëni ushtrime të lehta ose të moderuara për të paktën 30 minuta vetëm ndërmjet orëve të iftarit dhe syfyrit. Sigurohuni që edhe ju të jeni gjithmonë të hidratuar. Për më tepër, edhe kryerja e namazeve të teravive mund të përfshihet si pjesë e regjimit tuaj të ushtrimeve.
Dr Enver Ismaili
Endokrinolog
