Category: Gjuha Shqipe

Çka është Epika ? Kuptimi i fjalës Epikë EPIKË f. let. Njëra ndër tri gjinitë kryesore të krijimtarisë letrare që paraqet në formë tregimi, në vargje ose në prozë, ngjarje…

Kush është pjesa kryesore e fjalisë ? Pjesa kryesore e fjalisë është Kryefjala. Lexo më shumë: Kryefjala

Me çka mund të shprehet kryefjala ? Kryefjala mund të shprehet me: emër, mbiemër të emërzuar, përemër dhe me numëror.

Kush është gjymtyrë kryesore e fjalisë ? Kryefjala është gjymtyrë kryesore e fjalisë dykryegjymtyrëshe, gramatikisht e pavarur prej gjymtyrëve të tjera, që tregon sendin apo frymorin:veprimi dhe tipari i të…

Cilat janë dallimet ndërmjet gegërishtes dhe toskërishtes ?   Dallimet ndërmjet gegërishtes dhe toskërishtes: gegërisht: i ambël, baj, dam, dhamb, hanë, kambë, nanë, zani etj.; toskërisht: i ëmbël, bëj, dëm,…

Çka janë përemrat lidhorë ? • Përemra lidhorë janë përemrat me të cilët i referohemi një fjale a një fjalie të tërë. Ata zënë vendin e një grupi emëror ose…

Çfarë funksioni mund të kryejnë përemrat e pacaktuar? Përemrat e pacaktuar mund të përdoren si kryefjalë ose si kundrinorë kur përdoren të vetëm, ndërsa kur shoqërohen me emra përdoren si…

Cilat janë burimet e fonetikës historike ? Burimet e fonetikës historike janë disa: Gjuha e gjallë e folur në gjithë variantet e stileve dhe dialekteve Të dhënat e gjuhës farefisnore,…

Cilat janë llojet e rimës ? kemi tri llojesh AABB (rime e puthur) dhe ABAB (rime e kryqezuar) ABBA (rime e alternuar). Ka edhe rima te tjera me skema si…

Cila është rëndësia e foljes ? Folja është mjaft e rëndësishme, pasi  tregon veprimin ose aktivitetin e kryefjalës. Pa folje, fjalia nuk do të ekzistonte.

Cilat janë kohët kryesore të foljes dhe ato të mënyrës dëftore ? Kohët kryesore të foljes dhe ato të mënyrës dëftore janë: •Koha e tashme; •Koha e pakryer; •Koha e…

Sa kohë themelore i ka mënyra dëftore ? Mënyra dëftore ka tri kohë themelore: e tashme, e shkuar dhe e ardhme, nga të cilat e shkuara ka pesë nënndarje: të…

Cilat janë format e shtjelluara të foljes ? Format e shtjelluara të foljes në gjuhën e standartizuar të shqipes, njihen gjashtë mënyra,(dëftore, habitore, lidhore, kushtore, dëshirore dhe urdhërore).

Sa kategori të emrave i kemi ? Ka dy kategori emrash : emra të përgjithshëm dhe emra të përveçëm .

Për çka shërben emri ? Emri shërben për të shënuar qenie , objekte dhe ide .

Bërthamë e kujt është emri? Emri është bërthamë e grupit emëror .

Në çka përshtatet përcaktori i shprehur me përemër dëftor ? Përcaktori i shprehur me përemër dëftor përshtatet në numër , gjini dhe rasë me emrin që përcakton.

Në çka përshtatet përcaktori i shprehur me përemër pronor  ? Përcaktori i shprehur me përemër pronor përshtatet në numër , gjini dhe rasë me emrin që përcakton .

Ku qëndron përcaktori i shprehur me mbiemër? Përcaktori i shprehur me mbiemër qëndron zakonisht pas emrit që përcakton , dhe përshtatet në gjini dhe në numër me të .

Çka tregon përcaktori i shprehur me mbiemër ? Përcaktori i shprehur me mbiemër tregon një cilësi të sendit , të dukurisë ose të frymorit të treguar nga emri .

Në cilën rasë mund të jetë përcaktori i shprehur me emër me parafjalë ? Përcaktori i shprehur me emër me parafjalë mund të jetë në rasën emërore , kallëzore ose…

Në cilën rasë mund të jetë përcaktori i shprehur me emër pa parafjalë ? Përcaktori i shprehur me emër pa parafjalë mund të jetë në rasën gjinore , kallëzore ose…

Ku vendoset përcaktori i shprehur me emër dhe si mund të jetë ? Përcaktori i shprehur me emër vendoset gjithmonë pas emrit bërthamë dhe mund të jetë pa parafjalë ose…

Cilat janë kohët themelore të foljes ? Kohët themelore të foljes janë e tashmja, e shkuara, e ardhmja.

Cilit shekull i përkasin dokumentet e para të shkruara të gjuhës shqipe ? Dokumentet e para të shkruara të shqipes i përkasin shekullit XIV .

Ku flitet sot gjuha shqipe ? Sot gjuha shqipe flitet në Shqipëri , në Kosovë , në Maqedoninë perëndimore , në Serbinë jugore , në Mal të Zi dhe në…

A ka fjalë në gjuhën shqipe që janë me origjinë të huaj ? Në gjuhën shqipe ka fjalë me origjinë nga greqishtja e vjetër , latinishtja , greqishtja bizantine ,…

Pasardhës të kujt janë shqiptarët ? Shqiptarët janë pasardhës të ilirëve dhe gjuha shqipe është pasardhëse e ilirishtes .

Në cilën familje të gjuhëve bën pjesë gjuha shqipe ? Shqipja apo gjuha shqipe bën pjesë në familjen e gjuhëve indoevropiane .

Çka janë pasthirrmat ? Pasthirrmat janë tingujt ose fjalët e pandryshueshme që shërbejnë për të treguar ndjenjat e folësit ose përdoren për të tërhequr vëmendjen e dëgjuesve . Nga pikëpamja…

Cili është libri i parë i shkruar shqip ? Libri i parë i shkruar shqip është “Meshari” i Gjon Buzukut. Në parathënje të veprës dëshmon se veprën e kreu nga…

Kur dhe ku ka lindur Nezim Frakulla? Nezim Berati (Frakulla) lindi në Frakullë, Berat, në fund të shek, XVII.

Pa razi nuk mbahet shtëpia E lëre më shteti. Dreçi rrin ndër ndrikulla Besa edhe në mes të liderëve. Djali ende pa le, plisin ia ka ble Çfarë plisi more,…

Çka është menjëherë ? MENJËHERË ndajfolje 1. Në atë çast, aty për aty; fill pas një veprimi, shpejt e shpejt, pa u zgjatur, pa kaluar kohë, sakaq. Erdhi (iku) menjëherë.…

Çka është Zgjedhimi ? ZGJEDHIM m. 1. Veprimi sipas kuptimeve të foljeve ZGJEDHOJ, ZGJEDHOHEM. Zgjedhimi i qeve. Zgjedhimi i foljes. gjuh. 2. gjuh. Tërësia e trajtave që merr folja gjatë…

Çka është Rasa ? RASË I f. 1. gjuh. Secila nga trajtat e ndryshme që merr emri, mbiemri ose përemri gjatë lakimit, që shpreh një kuptim të caktuar gramatikor dhe…

Çka është Ndajfolja ? NDAJFOLJE f. gjuh. Pjesë e pandryshueshme e ligjëratës, që tregon një tipar të veprimit a të gjendjes, rrethanat a mënyrën e veprimit ose shkallën e cilësisë a…

Çka është Ligjërata ? LIGJËRATË I f. Fjalim për një çështje politike a shoqërore, që mbahet përpara një grupi të madh dëgjuesish. Ligjëratë e gjatë (e bukur). Mbajti një ligjëratë. Mësim për një…

Çka është përemri ? PËREMËR m. gjuh. Pjesë e ligjëratës, zakonisht e ndryshueshme, e cila zëvendëson një emër duke treguar në mënyrë të përgjithshme një qenie, send a dukuri ose shoqëron…

Çka është Kundrinori ? KUNDRINOR m. 1. Kundrinë e drejtë ose e zhdrejtë. 2. Gjymtyrë e dytë e fjalisë, që shprehet nga një emër a përemër me parafjalë; dhe që varet…

Në gjuhën shqipe përveç pjesëve të ndyshueshme të ligjeratës kemi edhe pjesë të pandryshueshme të ligjeratës . I quajmë të pandryshueshme, sepse nuk kanë kategori gramatikore, pra me një fjalë nuk marrin trajta të ndryshme,…

Çka quajmë fjali të përbëra me nënrenditje ? Fjalitë ku një pjesë është e varur nga një pjesë tjetër quhen fjali të përbëra me nënrenditje. Pjesët e fjalisë së përbërë…

Pjesët e fjalisë së përbërë me bashkërenditje lidhen me lidhëza bashkërenditëse ose pa lidhëza. Ata shkuan në bregun tjetër, / kurse unë erdha në shtëpi / dhe u qetësova. Ata…

  Cilat janë llojet e fjalive të përbëra me bashkërenditje ?   Llojet e fjalive të përbëra me bashkërenditje Fjalitë e përbëra me bashkërenditje sipas lidhëzave bashkërenditëse me të cilat…

Me çka merret onomastika dhe me çka merret etimologjia ? Onomastika merret me kërkimin shkencor të emrave, ndërsa etimologjia merret me sqarimin e prejardhjes së emrave.

Çka është Leksikologjia ? Leksikologjia (nga greq. Léxis = fjalë + lógia = shkencë, dituri për fjalët) është degë e gjuhësisë, e cila i studion fjalët e një gjuhe.  Ajo…

Çka është Semantika ? Semantika (nga greq. Semantikē téchnē (sema = shenjë, kuptim, thënie) = kuptimi i fjalës) është degë e gjuhësisë, e leksikologjisë, e cila i studion kuptimet e…

Çka është Sintaksa ? Sintaksa (nga greq. Sýntaxis (sintaksis) = bashkërendithe fjalësh) është degë e gramatikës, e cila merret me studimin e rregullave të bashkimit të fjalëve në togfjalësha, të…

Çka është Morfologjia ? Morfologjia (nga greq. Morphõlogia (morphē = trajtë, forma + logos = fjalë ose dituri për trajtën) është degë e gramatikës, e cila merret me studimin e…

Çka është Fonologjia ? Fonologjia (nga gréq. Phōnologia (foné (lógos) = fjalë ose dituri për tingullin = fonetikë funksionale) është degë e fonetikës, e cila merret me funksionet e tingujve…

Çka është Fonetika ? Fonetika (nga greq. Phonetikós (fone = tingull, zë) është degë e gjuhësisë (e gramatikës) që studion tingujt e gjuhëve nga të gjitha pikëpamjet: nyjëtimin, veçoritë akustike…

Çka është Gramatika ? GRAMATIKË f. gjuh. Gramatika është: 1. Tërësia e rregullave të ndryshimit të trajtave të fjalëve në një gjuhë dhe të lidhjes së fjalëve në fjali. Gramatika…

Çka është gjuhësia apo linguistika ? Gjuhësia- Gjuha përbëhet nga një sistem tingujsh, fjalësh e rregullash për formimin e fjalëve dhe për lidhjen e tyre në fjali. Të gjitha këto formojnë…

Çka janë emrat e përveçëm ? Emrat e përveçëm Si ndahen emrat e përveçëm ? Këta emra ndahen në disa grupe: a) Emra njerëzish (personash), llagape (patronime), si p.sh.:Asdren, Bardhyl,…

Çka janë emrat e përgjithshëm ? Emrat e përgjithshëm Një numër i madh emrash shërbejnë për të emërtuar një frymor, një send, një dukuri të çfarëdo lloji etj.. në mënyrë…

Çka janë emrat ? Emrat janë fjalë të cilat emërtojnë gjëra dhe ide të të gjitha llojeve të botës së jashtme e të brendshme.

Çka është Mënyra ? MËNYRË f. 1. Lloj veprimi a tërësi veprimesh e mjetesh që përdoren për të bërë një punë a për t’ia arritur një qëllimi; forma si e…

Çka është Diateza ? DIATEZË f. gjuh. Diateza është kategori foljore, që shpreh marrëdhëniet e ndryshme ndërmjet veprimit dhe subjektit ose objektit të tij e që lidhet ngushtë edhe me…

Pse është e rëndësishme Folja ? Folja është mjaft e rëndësishme, pasi që tregon veprimin ose aktivitetin e kryefjalës. Pa folje, fjalia nuk do të ekzistonte.

Cila nga fjalitë shpreh një habi? A. Një qen hyri në oborr B. Qenin e pashë në oborr C. Në oborr qenka qeni D. Qeni erdhi në oborr