Çka është Astma?
Astma është një sëmundje afatgjatë e mushkërive (sëmundje kronike të frymëmarrjes. ) . Ajo bën që rrugët tuaja të frymëmarrjes të inflamohen dhe të ngushtohen, dhe e bën të vështirë frymëmarrjen. Jo çdo person me astmë ka të njëjtat simptoma në të njëjtën mënyrë.
– Tre shenja kryesore të astmës:
1. Bllokimi i rrugëve të frymëmarrjes. Kur merrni frymë si zakonisht, brezat e muskujve rreth rrugëve tuaja të frymëmarrjes relaksohen dhe ajri lëviz lirshëm. Por kur keni astmë, muskujt shtrëngohen. Është më e vështirë që ajri të kalojë.
2. Inflamacion . Astma shkakton skuqjen dhe ajtjen ne tubat bronkiale në mushkëri. Ky inflamacion mund të dëmtojë mushkëritë tuaja. Trajtimi i kësaj është çelësi për menaxhimin e astmës në afat të gjatë.
3. Irritimi i rrugëve të frymëmarrjes.
Simptomat :
• Kollitja, veçanërisht gjatë natës ose në mëngjes
• Fishkëllimë, një tingull fishkëllimë kur merrni frymë
• Frymëmarrje e shkurtër
• Shtrëngim, dhimbje ose presion në gjoks
• Probleme me gjumin për shkak të problemeve me frymëmarrjen
Çfarë është një sulm astmatik?
Sulmi i astmës është episodi në të cilin brezat e muskujve rreth rrugëve të frymëmarrjes nxiten të shtrëngohen. Ky shtrëngim quhet bronkospazmë. Gjatë sulmit, mukoza e rrugëve të frymëmarrjes fryhet ose inflamohet dhe qelizat që rreshtojnë rrugët e frymëmarrjes bëjnë mukozë më shumë dhe më të trashë se normalja.Sulmi i astmës mund të përkeqësohet shpejt, ndaj është e rëndësishme që këto simptoma të trajtohen menjëherë. Pa trajtim të menjëhershëm, si p.sh. me inhalatorin ose bronkodilatorin tuaj të astmës, do të bëhet më e vështirë për të marrë frymë.
Si klasifikohet astma?
• Astma e lehtë intermitente.
• Astma e lehtë e vazhdueshme.
• Astma e moderuar e vazhdueshme
• Astma e rëndë e vazhdueshme.
Faktorët e rrezikut të astmës:
1. Gjërat në botën rreth jush para se të lindni ose ndërsa jeni duke u rritur
2. Nëse prindërit tuaj kanë astmë, veçanërisht nëna juaj
3. Gjenet tuaja
4. Raca juaj. Astma është më e zakonshme tek njerëzit me origjinë afrikano-amerikane ose porto-rikane.
5. Seksi juaj. Djemtë kanë më shumë gjasa të kenë astmë sesa vajzat. Tek adoleshentët dhe të rriturit, është më e zakonshme tek femrat.
6. Puna jote
7. Gjendje të tjera si infeksionet e mushkërive, alergjitë ose obeziteti
Trajtimi i astmës
• Kortikosteroidet e inhaluara . Këto medikamente trajtojnë astmën në afat të gjatë. Kjo do të thotë që ju do t’i merrni ato çdo ditë për të mbajtur nën kontroll astmën tuaj. Ato parandalojnë dhe lehtësojnë ënjtjen brenda rrugëve të frymëmarrjes dhe mund të ndihmojnë trupin tuaj të prodhojë më pak mukozë. Ju do të përdorni një pajisje të quajtur inhalator për të futur ilaçin në mushkëri (Beclomethasone , Budesonid ,Fluticasone )
• Modifikuesit e leukotrienit. (Montelukast ,Zafirlukast )
• Beta-agonistë me veprim të gjatë (bronkodilatatore) ,(Ciclesonide ,Formoterol ,Mometasone, Salmeterol)
• Inhalator i kombinuar.kortikosteroid+beta-agonist me veprim të gjatë (Budesonid dhe formoterol, Fluticasone dhe salmeterol ,Fluticasone dhe vilanterol, Mometazone dhe formoterol)
• Teofilinë.
• Beta-agonistë me veprim të shkurtër. Këto njihen si ilaçe shpëtimi ose inhalatorë shpëtimi.(Albuterol,Levalbuterol)
• Antikolinergjikët.Këta bronkodilatorë parandalojnë shtrëngimin e brezave të muskujve rreth rrugëve tuaja të frymëmarrjes.(Ipratropium , Tiotropium bromid)
• Kortikosteroide orale dhe intravenoze.Ato lehtësojnë ënjtjen dhe inflamacionin në rrugët e frymëmarrjes. (Metilprednizoloni , Prednizolon, Prednisone )
Trajtimi natyral dhe këshilla
Disa ilaçe natyrale mund të jenë në gjendje të lehtësojnë simptomat tuaja, të zvogëlojnë sasinë e ilaçeve që duhet të merrni dhe në përgjithësi të përmirësojnë cilësinë e jetës tuaj. Këto ilaçe funksionojnë më mirë kur merren së bashku me medikamentet e zakonshme të përshkruara për astmën. Perfshijne :
• Hudhra
• Xhenxhefili
• Mjalta
• Omega 3
• Kofeina
• Ndryshimet ne dieten ditore
• Teknika e frymëmarrjes Buteyko
• Metoda Papworth
• Yoga
• Speleoterapia
• Vaj esencial eukaliptus dhe lavander
• Hipnoterapia dhe Vetëdija (meditimi ) – Në hipnoterapinë, hipnoza përdoret për ta bërë një person më të relaksuar dhe të hapur ndaj mënyrave të reja për të menduar, ndjerë dhe sjellë. Hipnoterapia mund të ndihmojë në lehtësimin e relaksimit të muskujve, gjë që mund t’i ndihmojë njerëzit me astmë të përballen me simptoma si shtrëngimi në gjoks.
Burimi: Zana Gashi
